Pijp van de Maand Mei 2020
Deze maand een 19e eeuws sigarenpijpje uit het Westerwald, dat afkomstig is uit een pijpenstort in Höhr-Grenzhausen, nabij Koblenz in het Westerwald in Duitsland. De stort is op basis van een vergelijking met Nederlandse en Franse pijpen te dateren tussen 1850 en 1875. Goed Duits vergelijkingsmateriaal is helaas nog nooit beschreven.
Het Westerwald is eeuwenlang het grootste keramiekcentrum van heel Duitsland geweest, waar ook een enorme pijpenindustrie heeft bestaan. De producten uit dit centrum zijn iedereen bekend. Zo zijn de zogenaamde Keulse potten niet afkomstig uit Keulen, maar deze zijn in het Westerwald gemaakt. Ze heten Keuls omdat de schepen waarop deze naar Nederland vervoerd werden moesten overladen in Keulen. Een oud stadsrecht dat lastbreken heette.
In de herfst van 1989 was ik met een paar vrienden in Höhr-Grenzhausen op zoek naar wat er nog over was van de pijpen- en keramiekindustrie in dit gebied. Daar werd net de Jacques Remystrasse aangelegd. Deze sneed deels door een tuin en precies op die snijlijn vonden wij de pijpenstort. Slechts enkele stukjes pijp staken uit de grond, maar het was duidelijk dat daar veel meer lag. Omdat de stort deels in de tuin en deels in de straat die aangelegd werd lag wilden wij natuurlijk toestemming vragen aan de eigenaar van de tuin. Maar deze bleek niet thuis. De stort was echter zo verleidelijk voor ons dat we toch maar heel voorzichtig begonnen zijn met wat daarvan uit te graven. Tot onze schrik kwamen de bewoners thuis. We verwachtten dus boos toegesproken te worden. Maar dat liep heel anders. De eigenaar kwam naar ons toe en vroeg geïnteresseerd wat wij aan het doen waren en bood ons zelfs koffie aan. Ik gaf aan dat dit een heel interessante stort was en dat ik daar graag een artikeltje over wilde schrijven. Zo kwam het, dat ik, na publicatie in ons blad, weer naar Höhr-Grenzhausen ben gegaan om deze vriendelijke mensen mijn artikeltje te geven. Zij gaven aan dat zij nadat wij gestopt waren met graven, nog een bijzonder pijpje gevonden hadden. En zo kwam dus dit hier afgebeelde pijpje in mijn collectie.
Over pijpen uit het Westerwald uit het midden van de 19e eeuw is niet erg veel bekend. Zeker dit soort sigarenpijpjes zijn nooit beschreven. Het is dus de moeite waard deze hier te tonen.
Ruud Stam
Literatuur: Stam, R. D., 1991. Een 19e-eeuwse stort in Höhr-Grenzhausen. PKN 14(54), p. 339-344.
Pipe of the Month May 2020
This month we highlight a 19th century cigar pipe from the German Westerwald region, found in a pipe makers dump in the town of Höhr-Grenzhausen, close to Koblenz. Based on a comparison with Dutch and French pipes, this dumpsite can be dated between 1850 and 1875. Unfortunately, good German based comparison is not available.
The Westerwald has been the main centre of ceramics in Germany, and it also catered to a large pipe industry. Products from this area are well known, the stone jars, so called 'Cologne Jar' are not from Cologne but were made in the various towns in the Westerwald. They were named after the city of Cologne because their main shipping or dispatch city was Cologne. This was based on an ancient 'city right' called 'lastbreken'.
In the autumn of 1989, i visited the town of Höhr-Grenzhausen together with a couple of friends in search of remains of the former pipe- and ceramics industry. When we were there, the Jacques Remystrasse was being built. This new road partly cut through a garden and right at the edge of it we found a pipe dump. Only a few pieces of pipe material were visible at first but it quickly became clear that there was more to be found. However, it appeared that a privately owned garden covered the most of the dump. When trying to obtain permission of the owners we found they were not at home. To eager to not miss this opportunity we decided to carefully start digging in the garden and was we were doing, the owners arrived home. Expecting to be (rightfully) yelled at, we were in for a surprise. The owner approached us and was genuinely interested in what we were doing, he even offered us a cup of coffee. I explained to him that this was a very unique location and that we were planning to study and publish the material found. So after haing returned back to Holland, and examining of the material and writing a publication about it, i decided to go back to our friendly hosts inHöhr-Grenzhausen and present them the article. When i met them again they told me that after we stopped digging, they had found another model pipe, and that's how this months featured pipe came into my possession.
Not much is known about mid 19th century pipes from the Westerwald, especially these type of cigarpipes have never been published, that's why I take the opportunity to share them here.
Ruud Stam
Literatuur: Stam, R. D., 1991. Een 19e-eeuwse stort in Höhr-Grenzhausen. PKN 14(54), p. 339-344.
Pijpen van voorgaande maanden
