Literatuur signalement

In april 2021 verscheen ook Barbara Papaj (ed.), Śląska fabryka fajek w Zborowskiem. Wyniki badań, studia, konteksty. Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie". Chorzów 2020. Met bijdragen van Barbara Papaj, Jakub Puziuk, Bert van der Lingen, Łukasz Gil, Joanna Dąbal, Krzysztof Bulla en Przemysław Nocuń.

Dit fraai geïllustreerde boek is in hardcover en heeft 490 pagina’s. De prijs is 30,00 Poolse zloty (ruim Euro 6,50) excl. verzendkosten. Het boek is te bestellen op de website van het museum http://muzeumgpe-chorzow.pl/pl/sklep/

Het boek is in het Pools geschreven en heeft aan het eind van ieder hoofdstuk een Engelse samenvatting. Om een indruk te krijgen van de inhoud van het boek volgen hieronder de Engelse titels van de hoofdstukken.

-History and archaeology of the East European model of tobacco smoking (Jakub Puziuk),

-The introduction of clay tobacco pipes and the technology of clay pipe making in the Netherlands and some notes on the export of pipes to Poland (Bert van der Lingen),

-The finds of Western European one-piece clay tobacco pipes in the territory of present-day Poland (Łukasz Gil),

-Clay tobacco pipes production in the factories in Rostin and Weissenspring. Remarks on the distribution of pipes in Poland (Joanna Dąbal),

-Zborowskie. A brief history of the region and village (from the earliest times to the mid-twentieth century) (Barbara Papaj, Krzysztof Bulla),

-Clay tobacco pipe factory in Zborowski, Silesia. History and functioning of the factory and an attempt at reconstruction of its spatial layout (Barbara Papaj),

-Clay tobacco pipe factory in Zborowski, Silesia. Legal and economic conditionings for the functioning of the manufacture and trade of its products (Krzysztof Bulla),

-Resident employees of the clay tobacco pipe factory in Zborowski in Silesia. A socio-genealogical study (Krzysztof Bulla),

-Archaeological research carried out in 2013 and 2014 in the site of a 18th-century clay tobacco pipe factory in Zborowski (Śląski Province, Lubliniec District) (Barbara Papaj),

-Wooden house from Zborowski – contribution to the discussion on the importance of interdisciplinary research preceding translocation of historic objects to open-air museums (Przemysław Nocuń),

-Analysis of portable sources recovered during the archaeological research carried out in 2013 and 2014 at the site of a 18th-century clay-pipe factory in Zborowski (Śląski Province, Lubliniec District).

Een interessant boek van onze PKN donateur Sabrina Liebetrau.              

Al eerder hebben we kennis kunnen maken met het uitstekende onderzoek dat Sabrina Liebetrau doet. Een artikel over de pijpen gevonden bij het kasteel Eisenberg nabij Korbach in Duitsland, dat gepubliceerd is in het Journal of The Académie Internationale de la Pipe 11, viel direct op door de goede analyse en de kennis die deze auteur bezit over de pijpen van verschillende productiecentra. Sabrina is een freelance archeoloog uit Kassel, ondermeer gespecialiseerd in de analyse van vondsten van glas en van pijpen.

Het nu gepubliceerde boek maakt de verwachtingen zeker waar. Opvallend is dat de Duitse auteur de Nederlandse pijpenliteratuur zeer goed kent en voor haar analyses gebruikt. Dat kan zeker niet altijd van alle buitenlandse auteurs over kleipijpen gezegd worden.

Het boek is voor Nederlandse verzamelaars en archeologen interessant omdat onder het vondstmateriaal, naast Duitse pijpen uit verschillende productiecentra, veel Nederlandse pijpen voorkomen. De vondsten uit het langs de Rijn gelegen Kaiserswerth, dat ook op de kruising van handelswegen ligt, laten duidelijk zien hoe belangrijk de Nederlandse importen  in de 17e en vooral in de 18e eeuw waren, toen de Goudse pijp daar dominant werd. De eerdere literatuur laat juist voor het Rijngebied relatief weinig vondsten van Nederlandse, maar ook van Duitse pijpen zien. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat in het Rijn-gebied weinig vondstcomplexen zijn geanalyseerd, veel minder dan in andere delen van Duitsland en niet doordat daar minder heen geëxporteerd is. 

In het hier aangetroffen materiaal komen veel pijpen uit Amsterdam en Gouda voor, maar wat heel verassend is, ook een aantal zijmerkpijpen uit Schoonhoven en Gorinchem, die in andere delen van Duitsland nauwelijks gevonden worden. Mogelijk heeft dit te maken met het gebruik van deze pijpen door schippers. Jammer is dat het nieuwe boek van Ewout Korpershoek over Schoonhoven nog niet uit was toen Sabrina haar boek schreef. Dan had een enkel foutje vermeden kunnen worden.

Het boek is een aanrader voor ieder die geïnteresseerd is in de geschiedenis en de export van kleipijpen.

In het limburgse Aalten zijn lange tijd hoornen pijpenstelen gemaakt, zoals we die kennen van de typerende 'duitse' of 'porselijne' pijpen.

Paulien Andriessen schreef er een boek over omdat ze nieuwsgierig raakte naar het ambacht van haar overgrootvader Gerrit Peters. Hij was de tweede hoorndraaier. Waar had hij het vak geleerd en aan wie verkocht hij die pijpenstelen? Hoe verging het de Aaltense hoorndraaiers en hun opvolgers? 

Dit boek is al een aantal jaartjes verschenen en onlangs kwamen we een inkijk exemplaar tegen op issuu.nl. Klik op de afbeelding hiernaast om het boek in te zien.

16 November 2018

Op de website Academia.eu worden geregeld publicaties gedeeld van uit alle hoeken van de wereld, wetenschap en cultuur. Geregeld treffen we daar ook interessante publicaties over kleipijpen aan. Zo is er recent een kort rapport ge upload met betrekking to kleipijpvondsten in Timisoara (Roemenie) : Tobacco Clay Pipes Discovered in Libertății Square, Timișoara, door Bogdan-Alin Craiovan.

Hiernaast een impressie van enkele pagina's uit deze publicatie.

Je hebt wel een (gratis) account voor Academia.edu nodig.

7 November 2018

Nu verkrijgbaar, het unieke boek over de plateelbakkerij en pijpenfabrieken “Zenith” anno 1749. v/h P.J. van der Want Azn.

Naast tien pagina’s inleiding wordt aan de hand van minimaal 50 full colour foto’s  van topstukken op de rechterpagina steeds op de linkerpagina een toelichting gegeven. Vijftig gevarieerde topics leggen aldus een boeiend tijdsbeeld vast en geven helder inzicht. Zij nemen de lezer mee op een ontdekkingstocht door ruim twee eeuwen heen, van de historisch gekaste kleipijp tot het buitengewoon veelzijdige sier- en gebruiksaardewerk. Veel getoonde materialen komen voor het eerst in het openbaar. In het najaar van 2018 verschijnt een Engelstalige versie van de pocket. Immers de pijpen, het sier en gebruiksaardewerk werd ook veel geexporteerd.

In het voorjaar verschijnt een glossy op A4 formaat van 400 pagina’s voor de prijs van 80 euro. De financiering  van de trilogie kwam eind 2017 tot stand  door een garantiestelling door de gebroeders Aart en Rik van der Want. De financiering en niet te vergeten het engagement van uitgever dr. Nico Guns maken de trilogie mogelijk.

Aan het begin van de 17de eeuw verdwenen de ooit zo fameuze bierbrouwers uit het Delftse binnenstad. De zo vrijgekomen ruimte en personele capaciteit werden al snel ingezet voor het kopiëren van porselein: het ‘Delfts blauw aardewerk’. Dit was ook de periode dat tabak in Nederlandse steden op steeds grotere schaal werd genuttigd. Delft bleef daar zeker niet bij achter. Namen van vele tabakshandelaren zijn in de archieven teruggevonden. Maar naast tabakshandelaren waren er ook vanaf het jaar 1625 tabakspijpenmakers in Delft werkzaam. Tabakspijpen zijn tot het begin van de 19de eeuw in Delft geproduceerd. 

In deze publicatie wordt voor het eerst een allesomvattend overzicht gegeven van de tabakshandelaren en de tabakspijpenmakers die in de 17de en 18de eeuw in Delft werkzaam zijn geweest. Een nieuwe publicatie van Jan van Oostveen, over de tabaks- en pijpenindustrie in Delft in de periode 1600-1813. Het boekje kost 18,95 euro en is via onderstaande link te bestellen

BESTELLEN

Nummer 8 van het Journal of the Academie Internationale de la Pipe is uitgekomen en rondgestuurd naar de leden. Deze uitgave bevat 116 pagina's met 12 artikelen en een review van het hieronder vermelde boek van Jan van Oostveen.

Relatief veel Nederlandse bijdragen in deze uitgave ; over Nederlandse pijpen met dubbele merken gevonden in Berlijn, Enige aspecten van sociale geschiedenis van Nederlandse 17e en 18e eeuwse pijpmakers, Nederlandse pijpen voor rijk en arm, Nederlandse gietpijpen en export naar Nederland door de Duitse firma Bordollo.

Daarnaast ook artikelen over pijpenvondsten in Kiel (Du.), Stari Bar (Montenegro), Japanse tabaks cultuur, metalen pijpen in de vorm van sleutels enz.

‘Tabak, tabakspijpenmakers en hun producten in Rotterdam (1600-1675)’, door Jan van Oostveen. In dit boek wordt de zeventiende eeuwse tabakshandel en de geschiedenis van de tabakspijpenmakers in de havenstad beschreven.

Het boek verschenen als BOOR-notitie 19 (142 pag. en is rijk geïllustreerd). Het is te bestellen bij het BOOR (010-4898500 of boor@rotterdam.nl) voor € 19,95 (incl. verzendkosten). Wel vooruitbetaling!

Goed gevonden vormt een kleine geschiedenis van  (amateur) archeologie in Nederland, maar vertelt bovenal het  levensverhaal van een gelukkige graver. Ook bovengronds: álle vondsten werden met zorg gedetermineerd en gearchiveerd. Dit boek onthult de mooiste en meest bijzondere, van munten, insignes en riembeslag tot steengoed, aardewerk, tegels en glas.

Treed in Weel’s voetsporen en volg hem tijdens zijn zoektochten in onder meer Medemblik, Hoorn en Amsterdam. Hoe ging hij te werk? Waar werd gegraven? Wat is de geschiedenis van die vindplaatsen? En: welke opmerkelijke schatvondsten kwamen elders in Nederland uit de bodem? Marleen Weel vertelt het levensverhaal van haar vader. Verschillende (amateur)archeologen en andere verzamelaars onderzoeken de vondsten én het vinden door de jaren heen.

De Amerikaanse Chipstone Foundation werkt nauw samen met diverse musea en o.a. universiteiten met als doel om onderzoek en innovatief onderwijs te ondersteunen op het gebied van cultuur en historie. Op deze site een aantal aardige archeologische verslagen van opgravingen waaronder heel specifieke 17e eeuwse Noord Amerikaanse produkten. Door op de afbeeldingen hiernaast te klikken wordt u naar 2 specifieke artikelen gelinkt over kleipijp vondsten. 

In 1988 en 1991 zijn de eerste twee delen van dit Journal  gepubliceerd. Nu, bijna een kwart eeuw later, is tegelijkertijd met het 30-jarig jubileum van de publicatie van de eerste Newsletter van de Society for Clay Pipe Research, het derde deel verschenen. Het Journal heeft een compleet nieuwe lay-out op A-4 formaat gekregen.

David A. Higgins en Susie White (ed.) Journal of the Society for Clay Pipe Research Volume 3, 2014.

Society for Clay Pipe Research Volume 3 is te bestellen via een bestelformulier op de website van de Society  http://scpr.co/Publications.html .

Dr. Sarunas `Sharkey` Peckus en Ben Rapaport verzorgden samen dit boek, waarbij Peckus met name verantwoordelijk was voor de foto´s en Rapaport voor de tekst. In deze uitgave worden, na een algemene inleiding, enkele honderden porseleinen pijpen getoond die vervaardigd zijn in Frankrijk en Duitsland en die afkomstig zijn uit de collecties van de auteurs -vooral van Peckus- en een tiental andere verzamelaars. Sommige afbeeldingen zijn inmiddels uit de literatuur bekend (bijv. uit de Rotschildcollectie in Grasse en diverse veilingcatalogi), maar het merendeel was nog niet eerder afgebeeld. Een lust voor het oog. De pijpen zijn thematisch afgebeeld, veelal met een korte inleiding van het onderwerp (bijv. het studentenleven).

Schiffer Publishing, Ltd, 2014 (www.schifferbooks.com of Info@schifferbooks.com). Hardcover, 144 pagina´s met 148 illustraties in kleur. ISBN 978-0-7643-4646-0. Prijs USD 39,99.

In Amsterdam staan nog steeds de panden waar deze kooplieden woonden en werkten. Dit interessante boek geeft een voortreffelijke inkijk in de tabaks- en pijpenhandel in Amsterdam. Niet alleen interessant voor wie in tabak geïnteresseerd is, maar ook boeiend voor de pijpenverzamelaar en voor archeologen en historici. Tabakspijpen met namen van de handelaren op de steel, relaties tussen Goudse pijpenmakers en de Amsterdamse handelaren en het grote belang van de tabaks- en pijpenhandel in Europa. Voor de liefhebber een zeer informatief werkje.

Bert van der Lingen, Van de Velde, Burgklij & Zapfenberg. Drie Amsterdamse tabaks- en pijpenhandelaren uit de 18e eeuw

Uitgeverij Brittenburg, 2013. 108 pagina’s, met Engelse samenvatting & illustraties in kleur. ISBN 978-90-820068-0-3. Prijs € 35,00 (incl. verzendkosten). Te bestellen via info@brittenburg.nl. Op de  website http://www.brittenburg.nl kunt u onder meer voorbeeldpagina’s bekijken.